Η ανάλυση της Guardian δείχνει εντατικοποίηση της γεωργίας σε ολόκληρη την ΕΕ με αύξηση του αριθμού των ζώων, ενώ εκατομμύρια αγροκτήματα εξαφανίζονται.
Η ΕΕ πρόκειται άμεσα να εισαγάγει σαρωτικές μεταρρυθμίσεις των γεωργικών επιδοτήσεων στην προσπάθειά της να σταματήσει τη μείωση των μικρών εκμεταλλεύσεων και να τις προστατεύσει από την εντατικοποίηση της κτηνοτροφίας που ενισχύεται από δεκαετίες προηγούμενων πολιτικών.
Ο Janusz Wojciechowski, επίτροπος γεωργίας της ΕΕ, δήλωσε: «Η πρόθεσή μου είναι να σταματήσει αυτή η διαδικασία εξαφάνισης μικρών εκμεταλλεύσεων. Ο ευρωπαϊκός τομέας τροφίμων στο παρελθόν βασίστηκε σε μικρές εκμεταλλεύσεις, και αυτό θα πρέπει να κάνει και στο μέλλον ».
Η ανάλυση της Guardian δείχνει ότι ο αριθμός των πουλερικών και των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων μόνο στην ΕΕ, εξαιρουμένης της Κροατίας, μειώθηκε κατά 3,4 εκατομμύρια μεταξύ 2005 και 2016, στα 5,6 εκατομμύρια, το τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν πλήρη στοιχεία. Ενώ ο αριθμός των πουλερικών και των ζώων αυξήθηκε κατά την περίοδο αυτή, ο αριθμός των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων μειώθηκε απότομα, δείχνοντας ότι υπήρξε τεράστια εντατικοποίηση της κτηνοτροφίας και ότι χάθηκαν μικρές εκμεταλλεύσεις. Ο συνολικός αριθμός όλων των τύπων εκμεταλλεύσεων στην ΕΕ μειώθηκε κατά την ίδια περίοδο από 14,5 εκατομμύρια σε 10,3 εκατομμύρια.
Ο αριθμός των εκμεταλλεύσεων πουλερικών και βοοειδών μειώθηκε σε κάθε χώρα της ΕΕ μεταξύ 2005 και 2016
Αυτή η εντατικοποίηση, με περισσότερα ζώα να συγκεντρώνονται σε μικρότερο αριθμό αγροκτημάτων, πολλές από αυτές μεγάλης κλίμακας εργοστασιακές εγκαταστάσεις, επιταχύνθηκαν με την κοινή αγροτικλή πολιτική της ΕΕ (ΚΑΠ), η οποία κυριάρχησε στην ευρωπαϊκή γεωργία από την εισαγωγή της το 1962. Οι μεγαλύτεροι αγρότες επωφελήθηκαν περισσότερο από το σύστημα επιδοτήσεων: περίπου το 80% των επιδοτήσεων άμεσων πληρωμών ύψους 40 δισ. ευρώ (34 δισεκατομμύρια λίρες) πηγαίνουν μόνο στο 20% των αγροτών.
Ο Wojciechowski παραδέχτηκε ότι οι προηγούμενες ΚΑΠ είχαν προκαλέσει τεράστια αναταραχή. «Ο λόγος που χάσαμε 4 εκατομμύρια εκμεταλλεύσεις στην ΕΕ ήταν λάθος στην ΚΑΠ. Η υποστήριξη ήταν πολύ [προσανατολισμένη] στη βιομηχανική γεωργία και όχι αρκετή στις μικρές και μεσαίες εκμεταλλεύσεις », είπε.
Οι μεταρρυθμίσεις στην ΚAΠ που θα προωθηθούν άμεσα από την ΕΕ θα περιλαμβάνουν μέτρα που θα ενθαρρύνουν τους αγρότες να αφήσουν περισσότερο χώρο για την άγρια ζωή, να υιοθετήσουν βιολογικά πρότυπα για τα ζώα, να χρησιμοποιούν λιγότερα χημικά λιπάσματα και φυτοφάρμακα και να καλλιεργήσουν υγιή εδάφη.
Ο Wojciechowski είπε στην Guardian: «Η προστασία των μικρών και μεσαίων αγροκτημάτων είναι προτεραιότητα. Δεν είναι αλήθεια ότι χρειαζόμαστε όλο και μεγαλύτερες εκμεταλλεύσεις για επισιτιστική ασφάλεια. Οι μικρές εκμεταλλεύσεις μπορούν να διασφαλίσουν την επισιτιστική ασφάλεια για τους πολίτες της ΕΕ. ”
Είπε ότι οι μικρές και μεσαίες εκμεταλλεύσεις θα μπορούσαν να προσφέρουν κάτι περισσότερο από τρόφιμα, όπως για παράδειγμα οφέλη για το περιβάλλον και την υγεία: «Υπάρχει κατανόηση μεταξύ των νομοθετών, του κοινοβουλίου και του συμβουλίου της ΕΕ ότι πρέπει να προστατεύσουμε καλύτερα τις μικρές και μεσαίες εκμεταλλεύσεις μας – είναι πολύ σημαντικό για την ασφάλεια των τροφίμων, και καλύτερα για το περιβάλλον, την κλιματική αλλαγή και τη βιοποικιλότητα. ”
Οι Ευρωπαίοι καταναλωτές θα αισθανόταν επίσης τα οφέλη, είπε. «Οι εξαγωγές είναι σημαντικές, αλλά πρέπει να δώσουμε μεγαλύτερη προσοχή στις δικές μας αγορές – προϊόντα υψηλής ποιότητας από ευρωπαϊκές εκμεταλλεύσεις στις ευρωπαϊκές αγορές. Αυτή είναι μια μεγάλη ευκαιρία για την ευρωπαϊκή γεωργία και κτηνοτροφία», είπε.
Η ευζωία των ζώων θα βελτιωνόταν επίσης, είπε, με μεγαλύτερη έμφαση στις βραχείες αλυσίδες εφοδιασμού, οι οποίες θα μειώσουν τα μεγάλα ταξίδια σε όλη την Ευρώπη για ορισμένα ζωντανά ζώα.
Πρόσθεσε: «Η πρόθεσή μας είναι να αυξήσουμε τη βιολογική τροφή από 8% σε 25% την επόμενη δεκαετία, για παράδειγμα. Αυτό θα είναι ιδιαίτερα καλό για τις μικρές εκμεταλλεύσεις. ”
Αυτές οι μεταρρυθμίσεις ενδέχεται να σταματήσουν την αιμορραγία μικρών αγροκτημάτων στην ΕΕ, αλλά η επιστροφή σε μικρές εκμεταλλεύσεις σε ολόκληρο το μπλοκ φαίνεται όλο και πιο απίθανη. Η ανάλυση δεδομένων της Guardian φανερώνει αυτό που ήταν πολύ περισσότερο από έναν οικονομικό μετασχηματισμό μεταξύ των μικρών εκμεταλλεύσεων. Στη Γαλλία, τη Γερμανία και τις Κάτω Χώρες, περισσότερο από το ένα τρίτο των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων και των πουλερικών έχουν εξαφανιστεί από το 2005. Σχεδόν 120.000 κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις χάθηκαν στη Γαλλία μεταξύ του 2005 και του 2016 και σχεδόν 36.000 στη Γερμανία.
Ο αντίκτυπος της ΚΑΠ φαίνεται σαφώς στην επιτάχυνση της μείωσης των μικρών εκμεταλλεύσεων μεταξύ των νεότερων κρατών της ΕΕ. Μεταξύ των παλαιών κρατών μελών της ΕΕ, η μείωση του αριθμού των μικρών εκμεταλλεύσεων συνεχίζεται εδώ και δεκαετίες. Ωστόσο, οι αγρότες της Ανατολικής Ευρώπης είχαν ακόμη μεγαλύτερη αναταραχή από το 2004, όταν πολλοί προσχώρησαν: από το 2005, η Βουλγαρία έχει χάσει το 72% των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεών της, η Ουγγαρία το 48%, η Πολωνία το 54% και η Σλοβακία το 72%.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η μείωση κατά τη διάρκεια της δωδεκάχρονης περιόδου από το 2005 έως το 2016 ήταν 25%, με 45.500 κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις και πουλερικά να χάνονται μεταξύ του 2005 και του 2016. Η απώλεια ήταν πάνω από 110.000 από το σύνολο των 319.000 σύνολο εκμεταλλεύσεων το 1990.
Η ΚΑΠ, που δημιουργήθηκε μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο με την πρόθεση να προωθήσει την αυτάρκεια τροφίμων στην Ευρώπη, ανταμείβει όλο και πιο εντατικές και βιομηχανικές μεθόδους γεωργίας και κτηνοτροφίας. Οι αγρότες ενθαρρύνθηκαν να παράγουν περισσότερα τρόφιμα με οποιοδήποτε κόστος, χρησιμοποιώντας περισσότερα χημικά λιπάσματα και φυτοφάρμακα και φέρνοντας ζώα από μικρά κοπάδια και κοπάδια σε αγρούς σε εργοστάσια μεγάλης κλίμακας.
Η παραγωγή τροφίμων αυξήθηκε, αλλά το περιβάλλον υπέφερε. Ο αριθμός των ελεύθερων πτηνών στους αγρούς στην ΕΕ μειώθηκε κατά το ήμισυ σε τρεις δεκαετίες, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Απογραφής Πτηνών. Οι πληθυσμοί των εντόμων έχουν επίσης πέσει κατακόρυφα: οι αριθμοί στη Γερμανία μειώθηκαν κατά τα τρία τέταρτα τα τελευταία 25 χρόνια, σύμφωνα με μια μελέτη προστατευόμενων περιοχών και οι αριθμοί των πεταλούδων σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις στην Αγγλία μειώθηκαν κατά 58% μεταξύ 2000 και 2009. Μόνο το ένα τέταρτο των ειδών στην ΕΕ είναι σε καλή κατάσταση σε ότι αφορά στη διατήρηση του είδους και το 80% των βασικών βιοτόπων βρίσκονται σε κακή ή φτωχή κατάσταση, σύμφωνα με τον περιβαλλοντικό φύλακα της Ευρώπης.
Οι προσπάθειες τις τελευταίες δύο δεκαετίες να ενθαρρύνουν τις φιλικές προς τη φύση μεθόδους γεωργίας, όπως την διατήρηση των φυσικών φρακτών, των περιθωρίων αγρών για τα αγριολούλουδα και την άγρια φύση, είχαν ελάχιστο αντίκτυπο, σύμφωνα με τους υποστηρικτές αυτής της πρακτικής.
Η αγροτική κουλτούρα έχει επίσης μετατραπεί, με τους ανθρώπους να συρρέουν στις πόλεις, αφήνοντας τις αγροτικές και εύφορες περιοχές σε πλούσιους που κάνουν εκεί τις δεύτερες, εξοχικές κατοικίες τους, με αγροκτήματα να εγκαταλείπονται σε λιγότερο παραγωγικές περιοχές και να καταπίνονται από τεράστιες επιχειρήσεις γεωργικών τροφίμων σε άλλες.
«Οι καινοτόμοι παραγωγοί που προσφέρουν βιώσιμες γεωργικές πρακτικές επιβιώνουν τυχαία με την πώληση των προϊόντων τους σε εστιατόρια ή μικρά καταστήματα ή πουλώντας τα ζωντανά τους. Αποκόπτονται από την κυρίαρχη αγορά », δήλωσε ο Fabio Ciconte, διευθυντής της περιβαλλοντικής οργάνωσης Terra.
Οι υπερασπιστές έχουν προειδοποιήσει ότι η συμφωνία της ΚΑΠ που θα ανακοινωθεί άμεσα είναι πιθανό να φαίνεται «πράσινη» αλλά ίσως δεν θα συμβάλει σε μια πραγματική μετατροπή της αγροτικής πολιτικής της ΕΕ, σε μια πολιτική που να είναι καλή για τους μικρούς αγρότες και το περιβάλλον.
Η Célia Nyssens, αξιωματικός πολιτικής της ΜΚΟ του Ευρωπαϊκού Γραφείου Περιβάλλοντος, δήλωσε: «Η αγροτική πολιτική της ΕΕ είναι ένας «οδωστροτήρας» των δημοσίων δαπανών που θα μπορούσε να στρέψει τη γεωργία προς ένα βιώσιμο μέλλον και αποτρέψει την καταστροφή της φύσης. Δυστυχώς, φαίνεται ότι η συμφωνία αυτή θα συνεχίσει να οδηγεί το τρακτέρ σε λάθος κατεύθυνση. Η πλειονότητα των κεφαλαίων θα συνεχίσει να διοχετεύεται στις μεγαλύτερες, πιο ρυπογόνες εκμεταλλεύσεις, με σχεδόν καθόλου πράσινες ευαισθησίες. Σε αυτήν την κρίσιμη δεκαετία για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα, η έλλειψη φιλοδοξίας της νέας αγροτικής πολιτικής είναι εντελώς καταστροφική. ”
Έρευνα δεδομένων για αυτό το κομμάτι του Kunal Solanky για την Guardian (https://www.theguardian.com/environment/2021/may/24/fewer-bigger-more-intensive-eu-vows-to-stem-drastic-loss-of-small-farms)
